dorotajaslan

Pokonać grawitację

Emocje pozytywne wyzwalają energię

 Autorka: Dorota Jaślan

 “Radość porusza nas w górę i na zewnątrz, do innych ludzi. Jest ukierunkowana w stronę transcendencji, wychodzenia poza aktualne relacje i poza opór, jakie stawia nam świat. Każdy ruch związany z radością jest ruchem, który unosi, pozbawia nas naturalnej ciężkości, powoduje, że się unosimy i widzimy rzeczy z innej perspektywy” Verena Kast

Emocje zarówno te pozytywne jak i negatywne są nam potrzebne. Po co nam emocje negatywne? Strach będzie chroniły nas aby nie popełniać błędów, aby nie wejść pod “pędzący samochód”. Złość, może zmotywować do działania, do podjęcia decyzji aby sprzeciwić się czemuś co nam się nie podoba, na co nie wyrażamy zgody. Zazdrość najprawdopodobniej jest informacją, że czegoś nam w życiu brakuje, że za czymś tęsknimy. W psychologii przez lata zajmowano się głównie emocjami negatywnymi, dopiero współcześni badacze tacy jak Barbara Fredrickson, Martin Seligman szczegółowo analizują znaczenie emocji pozytywnych w naszym życiu i ich uzdrawiającą rolę. Według Barbary Fredrickson, profesor Uniwersytetu Michigan emocje pozytywne służą ważnemu celowi, daleko wykraczającemu poza przyjemne samopoczucie, w które nas wprawiają. Emocje pozytywne mają bardzo ważne zadanie w procesie ewolucji – powiększają nasze stałe zasoby intelektualne, fizyczne i społeczne, tworząc rezerwy do których możemy sięgnąć, kiedy pojawia się zagrożenie lub szansa. W przeciwieństwie do ograniczeń, które stwarzają emocje negatywne, te pozytywne sprawiają, że jesteśmy bardziej serdeczni, tolerancyjni i twórczy. Jesteśmy otwarci na nowe pomysły i nowe doświadczenia. Emocje pozytywne pomagają odbudowywać nasz organizm, dodawać energii, która jest nam potrzeba każdego dnia, a szczególnie w zetknięciu z problemami. Nagromadzona energia, “doładowane akumulatory” są niezbędne także, gdy w naszym życiu pojawiają się szanse, a bez rezerw nie bylibyśmy w stanie skorzystać z okazji jakie przynosi nam los, a może nawet ich zauważyć.

Narodziny radości

Jeśli pewnego dnia masz być szczęśliwy, czemu nie zaczniesz od dzisiaj?

Pierwszy raz niemowlę uśmiecha się gdy kończy miesiąc, uśmiech jest najcudowniejszą nagrodą dla rodziców za wszystkie nieprzespane noce. Badania wykazują, że śmiech jest reakcją całkowicie naturalną. Dzieci niewidome od urodzenia, które nie są w stanie uczyć się przez obserwowanie i powtarzanie ruchów mięśni także się śmieją. Uśmiech jest ponadkulturowy, śmiejemy się tak samo na każdej szerokości i długości geograficznej. Jedyna różnica to ta, że śmiejemy się z różnych rzeczy.

Fizjologia uśmiechu

Uśmiech towarzyszy każdej radosnej emocji, choć pojawia się na naszych twarzach także przez grzeczność, mogą wtedy nie być odczuwane żadne pozytywne emocje, a nasze kąciki ust podnoszą się do góry. Istnieje jednak różnica pomiędzy uśmiechem wywołanym emocją radości, a uśmiechem “społecznym” wywołanym zasadami etykiety. Ponad sto lat temu francuski neurolog Duchenne de Boulogne odkrył, na czym polega różnica. Badał on zmiany w wyglądzie twarzy spowodowane przez pojedyncze ruchy mięśni. Kiedy Duchenne przyjrzał się zdjęciom uśmiechu wywołanego przez podrażnienie mięśnia jarzmowego większego (mięsień od policzków do kącików ust) unosząc usta w wyraz uśmiechu zauważył, że osoba badana nie wyraża tym uśmiechem prawdziwej szczerej radości. Gdy opowiedział badanemu dowcip i zrobił zdjęcie zaobserwował, że te dwa uśmiechy różnią się zasadniczo między sobą. W przypadku prawdziwego uśmiechu wywołanego usłyszeniem dowcipu uaktywniły się także mięśnie otaczające oczy.

“Uczucie szczerej radości jest wyrażane na twarzy poprzez połączony skurcz mięśnia jarzmowego większego i mięśnia okrężnego oka. Pierwszy z nich jest zależny od woli, ale drugi ulega aktywacji jedynie pod wpływem słodkich emocji naszej duszy. Fałszywa radość i oszukańczy uśmiech nie mogą wywołać skurczu tego mięśnia. Mięsień otaczający oko nie słucha naszej woli, uruchamia się pod wpływem prawdziwego uczucia, pod wpływem prawdziwej emocji. W kwestii uśmiechu jego bezwolność pomaga nam zdemaskować fałszywych przyjaciół” G.B. Duchenne de Boulogne. The Mechanism of Human Facial Expression. Cambridge University Press, Nowy Jork 1862

Aktorzy którzy potrafią przekonująco odgrywać radość albo należą do nielicznej grupy (około 10% osób), która potrafi kontrolować mięśnie wokół oczu albo przywołują pozytywne emocje co prowadzi do pełnej ekspresji uśmiechu.

Co ciekawe te dwa rodzaje uśmiechu “prawdziwy i społeczny” pojawiają się bardzo wcześnie u człowieka. Kiedy do dziesięciomiesięcznego dziecka podchodzi nieznajoma osoba, uśmiech dziecka nie wywoła skurczu mięśni wokół oczu, uśmiech może pojawić się tylko wokół ust. Natomiast gdy do tego niemowlaka podejdzie jego mama mięśnie wokoło oczu uruchomią się i na twarzy dziecka pojawi się pełnia szczęści. Takie obserwacje pokazują jak szybko w naszym życiu uruchamia się tzw. uśmiech społeczny

Do śmiechu trzeba dwojga – uzdrawiająca energia śmiechu

„Bóg wynalazł humor by ocalić czułość.”     Ksiądz Jan Twardowski

Śmiech zaczyna się od silnego skurczu przepony, dużego mięśnia zlokalizowanego pomiędzy jamą brzuszną a klatką piersiową. W wyniku tego skurczu dochodzi do ściśnięcia płuc, które wywołuje gwałtowny wyrzut powietrza. Uchodzące z płuc powietrze powoduje niekontrolowane drgania strun głosowych. W ten sposób wydobywa się z nas tak nam dobrze znane „Ha!”, po którym natychmiast następuje kaskada innych „ha, ha, ha”, „ho, ho, ho, ho” i „hi, hi, hi”. Niepohamowany śmiech powoduje utratę kontroli nad mięśniami. Pod wpływem ucisku mięśnie brzucha zaczynają nas boleć, jak przy wyczerpującej serii ćwiczeń.

Śmiech pobudza mózg do wytwarzania hormonów zwanych katecholaminami, które z kolei powodują wydzielanie się w organizmie naturalnych środków przeciwbólowych – endorfin, podwyższających odporność na stres, zwanych także potocznie hormonami szczęścia. Bardzo dobre efekty śmiech daje przy leczeniu depresji, przewlekłych bolesnych chorobach, bezsenności, astmie, przy kłopotach z trawieniem, bólach głowy, oraz jako profilaktyczny środek  przeciw wszystkim chorobom.

Najkrótszy nawet śmiech: dotlenia krew i mięsień sercowy, ma korzystny wpływ na unormowanie ciśnienia, pobudza wydzielanie substancji uśmierzających ból, wentyluje płuca, powoduje spadek stężenia hormonów stresu we krwi, wzrasta  liczba komórek odpornościowych, porusza prawie 80  różnych mięśni, integruje ludzi  (w samotności śmiejemy się 30 razy rzadziej niż w grupie).

Śmiech grupowy jest skuteczniejszy

Zjawisko to było przedmiotem badań doktora Dunbara z Uniwersytetu Oksfordzkiego. W 2009 roku, przeprowadzając eksperyment na oksfordzkiej drużynie wioślarskiej, zaobserwował, że sportowcy wiosłujący w grupie słabiej odczuwają ból niż wtedy, gdy taki sam wysiłek podejmują w pojedynkę. Wiosłując wspólnie, osiągali bowiem znacznie wyższy poziom endorfin. Śmiech jest zaraźliwy,, mamy znacznie większe szanse, by zaśmiewać się do łez przy komediach, gdy oglądamy je w towarzystwie. Niestety, mechanizm wytwarzania endorfin jest mniej skuteczny a czasami w ogóle nie działa, jeśli śmiech jest wymuszony – „Nieszczery śmiech nie wywołuje serii powtarzających się, niekontrolowanych wydechów, niezbędnych do uruchomienia produkcji endorfin” wyjaśnia doktor Dunbar.

 Wyzwalanie pozytywnych emocji

Dzieci chichoczą ok. 300 razy dziennie, a dorośli zaledwie 15 razy.

Nasze nastawienie do życia ma ogromny wpływ na nasze zdrowie, na poczucie bezpieczeństwa, na jakość naszej pracy. Z wielu badań wynika, ze pesymiści juz samym nastawieniem powodują nieuchronne pogrążanie sie w problemach życiowych. Barbara Frierickson mówiąc o znaczeniu emocji pozytywnych pokazuje ich rolę nie tylko jako doładowujących akumulatory, ale także jako energia dnia codziennego dzięki której chce nam się wstawać każdego ranka i realizować zadania, które nie zawsze przecież należą do najciekawszych. Wibracje emocji pozytywnych są zupełnie inne niż negatywnych. Emocje pozytywne powodują poczucie lekkości, większej sprawczości, wpływają na nasze pozytywne nastawienie do życia a tym samym na pozytywne oczekiwania. Zostało tez udowodnione, ze ludzie którzy bardziej koncentrują sie na swoich zaletach i odniesionych zwycięstwach niż na swych słabościach i porażkach, o wiele łatwiej dają sobie radę w trudnych sytuacjach. Optymiści maja pozytywne oczekiwania. To właśnie sprawia, że we wszystko co robią, wkładają więcej pracy i energii niż pesymiści.

“Nasze oczekiwania maja wpływ nie tylko na to, jak *widzimy* rzeczywistość, ale na samą rzeczywistość” Edward Joes

 Pytania na zakończenie:

• Jak często się śmiejesz? Kiedy ostatnio głośno się śmiałeś? Kiedy ostatnio tak się śmiałeś, że aż bolały Cię mięśnie brzucha?
• Jakie sytuacje wywołują Twój szczery śmiech? Co mógłbyś zrobić każdego dnia aby zwiększyć dawkę śmiechu?